Op 25 februari 2021 nam Chris van Dam uitgebreid de tijd om de politieke situatie voor veiligheidsinitiatieven door te nemen, welke kansen er lokaal en landelijk liggen en waar hij de komende jaren voor staat.
Wat is de rol van veiligheidsinitiatieven?
“Veiligheid is primair van burgers zelf. Natuurlijk moet daar een overheid – politie en justitie – pal achter staan, maar het begint bij burgers zelf. Als je niet je kind goed opvoedt, als je niet bereid bent om op de brievenbus van de buren te letten als die op vakantie gaat … het begint bij burgers zelf.”
“Dat gevoel van veiligheid kun je juist omhoog krikken doordat mensen in de buurt elkaar kennen…niet anoniem naast elkaar wonen… als er een probleem is, dat eens met elkaar bespreken. En dat is nou precies waar Veiligheidsinitiatief en ook al die initiatieven die daar onder vallen, aan bijdragen.”
Van Dam herkent de wens om een meer gezaghebbende rol te nemen in de maatschappij, waarin de deelname vanzelfsprekend is, zoals bij Humanitas. Hij geeft ook mee: “Jullie moeten jezelf de tijd gunnen om te groeien en te ontwikkelen.”
Veiligheidsinitiatieven hebben juist in moeilijke wijken een belangrijke functie en het is aan ons om die te helpen ontstaan. “Het kan toch niet zo zijn dat alleen de villawijken buurttoezicht heeft, en niet de andere wijken? Zo’n volkswijk waar het allemaal mis is, daar zouden we niet omheen moeten rijden, maar daar zouden wij naartoe moeten rijden. Om misschien wel in het bestuur van de voetbalvereniging te gaan zitten, om de jonge gasten een plek te geven waar het wel veilig is.”
Van Dam waarschuwt ervoor dat veiligheidsinitiatieven een beleidsmakende of –controlerende taak op zich nemen: “Wordt geen beleidsclub…Ik denk juist dat het heel erg belangrijk is dat je op straat bent, beschikbaar bent voor de mensen en een positieve inbreng in die wijk hebt. “
Wat is de rol van politie?
“Waar het naartoe moet is dat er veel beter wordt samengewerkt tussen die burger en … de politie of de BOA’s.”
“Binnen de overheid, bewust of onbewust, heel veel wantrouwen is in de richting van burgers – ook in de richting van burgers die gewoon heel welwillend zijn…. Ik denk… dat de meeste mensen welwillend zijn.”
“Karel [dorpscoördinator Lansingerland] brengt het mooi onder woorden door te zeggen: ‘Als ik een nieuwe wijkagent heb, kan ik weer overnieuw beginnen’. En dat zou niet moeten zijn. Het zou meer ingebakken moeten zijn: ‘Voor de burger is de politie je beste vriend, maar voor de politie is een burger je beste vriend.’ En dat mis ik te vaak.”
“Ik vind dat de politie vooral een helder beleid moet hebben en daar uniform mee om moet gaan. Ik ben aanwezig geweest bij een maandelijkse briefing van wijkagenten waarin ze buurttoezichthouders informeren. En …dan wordt heel ruimhartig informatie gedeeld. Hartstikke goed, maar het moet in een professionele organisatie toch gewoon helder zijn wat ze wel en wat ze niet mogen?”
“Ik vind het nu erg amateuristisch… van de zijde van de overheid.”
Opsporing?
[Van Dam leest uit brief van minister inzake burgeropsporing] “’Het OM ziet thans geen aanleiding te zien om de uitgangspunten’ – en dan hebben we het over burgeropsporing – ‘neer te leggen in een landelijk beleid, dan wel om landelijk beleid te formuleren voor het oppakken van zaken waarin burgeropsporing een rol speelt.’…Mijn beeld is een beetje … dat de politie wel wil … maar dat het OM nog in zijn vergaderkamers een beetje elitair zit te doen. En de minister koerst op dat soort organisaties…. Dit is een punt waar ik gewoon nog lang niet klaar mee ben. Het is van belang dat er richtlijnen worden opgesteld waar burgers zich aan kunnen houden.”
En gemeente?
“Ik denk dat gemeente er heel verstandig aan doen om … buurttoezichtclubs… in beeld hebben, positieve bejegenen en inzetten in hun veiligheidsbeleid…. Ik denk dat er toch ook gemeenten zijn die met gemengde gevoelens naar dit soort clubs kijken. Maar dan benut je niet het potentieel dat je in je gemeente aanwezig hebt. En ik vind ook dat de gemeente best met geringe middelen mag ondersteunen in zichtbaarheid of in opleiding of in dat soort dingen.”
Technologie
Er leven zorgen over de betrouwbaarheid van gratis apps. Dat leidt er ook toe dat mensen er uitstappen en het moeilijker is om appgroepen te vormen. Dat vindt Van Dam een terecht punt waar hij zich ook politiek sterk voor wil maken: “Mensen verwachten ook dat jullie integer met de informatie omgaan.”
Ondanks de hobbels verder
“Als je diep in mijn hart kijkt ben ik ook gefrustreerd over wat ik met dat beleid de afgelopen jaren tot stand heb gekregen… Het is niet gelukt om de minister te verleiden om helder op een paar A4tjes te beschrijven hoe we met elkaar omgaan in buurttoezicht. En wat dat betreft ben ik nog lang niet klaar!”